Logistyka just-in-case – alternatywa dla JIT

Just-in-case (JIC) to strategia zarządzania zapasami w magazynie, która polega na zgromadzeniu wystarczającej liczby towarów na wypadek nieprzewidzianych okoliczności. Jest to strategia kontrastująca z metodą just-in-time (JIT), która zakłada produkcję i magazynowanie artykułów stosownie do zamówień składanych przez klientów.

Czy lepiej ograniczyć koszty magazynowania, ryzykując brakiem możliwości obsługi niektórych zamówień, czy też zapewnić realizację wszystkich zamówień kosztem wyższych nakładów magazynowych? W niniejszym artykule analizujemy, na czym dokładnie polega strategia just-in-case, wskazujemy najważniejsze aspekty odróżniające ją od mtody just-in-time i przedstawiamy sposób jej zastosowania w magazynie.

Na czym polega logistyka just-in-case?

Strategia zarządzania zapasami just-in-case polega na produkcji, dostarczaniu lub magazynowaniu surowców i wyrobów gotowych z wyprzedzeniem tak, aby przez cały czas mieć zapewnioną wystarczającą dostępność zapasów. Nadmiar towaru jest składowany, co zapobiega ewentualnym brakom zapasów w magazynie w przypadku zakłóceń łańcucha dostaw.

Metoda just-in-case gwarantuje dostępności zapasów w przypadku nieoczekiwanego wzrostu zapotrzebowania, ponieważ magazyn posiada wystarczające rezerwy do realizacji nowych zamówień. Produkcja JIC nazywana jest również systemem produkcji push i charakteryzuje się niższymi kosztami produkcyjnymi ze względu na możliwość masowego produkowania wyrobów z wyprzedzeniem. Jednym z sektorów, w którym powszechnie stosowana jest strategia just-in-case, jest m.in. sektor farmaceutyczny, ponieważ obsługuje towary, które łatwo jest magazynować ze względu na niewielkie rozmiary artykułów. Brak tych zapasów na stanie mógłby narazić na niebezpieczeństwo zdrowie i życie ludzkie.

Just-in-case to metoda kontrastująca z just-in-time, która polega na reagowaniu na zapotrzebowanie ze strony klienta – firma wytwarza produkt wyłącznie w odpowiedzi na zamówienia konsumentów (system pull), bez magazynowania zapasu zabezpieczającego. O ile produkcja w modelu just-in-time umożliwia ograniczenie kosztów składowania ze względu na brak nadmiarów towaru, firma wykorzystująca tę metodę zwykle doświadcza większych trudności w przypadku nieoczekiwanych wzrostów popytu, przerwania łańcucha dostaw lub błędów podczas planowania logistycznego.

Zalety (i wady) strategii just-in-case w łańcuchu dostaw

Metoda just-in-case zakłada wyższą produkcję towaru, aby w dowolnym momencie zagwarantować dostępność zapasów. Zwykle strategia ta jest stosowana w firmach, w których prognozowanie popytu jest utrudnione ze względu na specyfikę sektora lub konkretną sytuację na rynku (brak operatorów, problemy z zaopatrzeniem itd.)

Zarządzanie zapasami w modelu just-in-case odznacza się następującymi zaletami:

• Duży zapas zabezpieczający – firmy zabezpieczają się w celu realizacji wszystkich otrzymanych zamówień, aby nie zawieść oczekiwań klientów.
• Planowanie wydatków – JIC umożliwia lepsze planowanie wydatków, np. związanych z transportem, ponieważ pozwala na wcześniejsze przygotowanie poszczególnych etapów, takich jak produkcja czy wysyłka do klientów.
• Efektywna obsługa w okresach szczytowego zapotrzebowania – w razie gwałtownej zmiany trendów konsumenckich firma może na nie zareagować szybciej niż konkurencja, umacniając swoją pozycję na rynku.

Najważniejszą wadą metody just-in-case jest konieczność ponoszenia wyższych kosztów magazynowania niż w przypadku just-in-time, co może powodować poważne problemy w firmach obsługujących niejednolite jednostki ładunkowe, produkty o nieregularnych rozmiarach lub łatwo psujące się towary.

Jak wdrożyć strategię just-in-case

Aby wdrożyć system just-in-case, należy posiadać uporządkowany magazyn, w którym wszystkie artykuły znajdują się na swoim miejscu, zwłaszcza w przypadku składowania dużych ilości zapasów. Wymaga to zastosowania oprogramowania, którego zadaniem będzie automatyzacja zarządzania lokalizacją ładunków. System WMS, jak na przykład Easy WMS firmy Mecalux, umożliwia śledzenie produktu i zapobiega błędom na etapie kompletacji. „Nasza firma pilnie potrzebowała oprogramowania, które zapewniłoby nam możliwość ścisłej kontroli towaru” – wspomina David Garcia, kierownik magazynu hiszpańskiej firmy Samaniego działającej w obszarze ochrony zdrowia zwierząt, która niedawno wdrożyła w swoich obiektach system Easy WMS.

Ponadto magazyn stosujący strategię zarządzania zapasami just-in-case musi posiadać określony układ przestrzenny, pozwalający składować ładunki bez wpływu na proces kompletacji. Tak właśnie było w przypadku firmy Alliance Healthcare, której nowy magazyn został wyposażony w rozwiązania Mecaluxu. Centrum logistyczne posiada regały półkowe przepływowe umożliwiające akumulacyjne składowanie towaru oraz przechowywanie rezerwowych pojemników w kanałach. Regały te w górnej części są połączone z tradycyjnymi regałami paletowymi.

Proces kompletacji zamówień można zautomatyzować, aby usprawnić dostarczanie towaru do konkretnych lokalizacji, co szczególnie sprawdza się w magazynach obsługujących dużą liczbę przyjęć i wydań ładunków. Firmy stosujące metodę just-in-case, cieszące się wysokim zapotrzebowaniem na oferowane produkty powinny postawić na automatyczne systemy transportu i magazynowania. W połączeniu z oprogramowaniem WMS rozwiązania te umożliwiają sprawowanie ścisłej kontroli nad zapasami oraz przyspieszają przepływ towaru w magazynie.

Logistyka przygotowana na wszystko

Strategia just-in-case pozwala na uniknięcie problemów w przypadku zakłóceń łańcucha dostaw. Strategia ta, choć wiąże się z wyższymi kosztami magazynowania, zapewnia dostępność zapasów w celu realizacji każdego zamówienia. Z kolei just-in-time pozwala ograniczyć koszty, jednak nie zabezpiecza firmy na wypadek ewentualnych trudności na rynku, które mogą negatywnie wpłynąć na jej relacje z klientem. Trudno zatem mówić o wyższości jednej strategii nad drugą.

Nie istnieje idealny system produkcji i magazynowania. Strategia logistyczna każdej firmy zależy od planowania oraz specyfiki prowadzonej działalności: rodzaju towaru lub klienta, posiadanych obiektów itp. W związku z tym firma powinna przeanalizować zalety i wady poszczególnych systemów w kontekście obranej strategii logistycznej.

Jeżeli nie masz pewności, jak skutecznie zarządzać zapasami, skontaktuj się z firmą Mecalux, dostawcą kompleksowych rozwiązań logistycznych, od zaawansowanego systemu zarządzania magazynem Easy WMS po rozwiązania akumulacyjne, umożliwiające skuteczne wdrożenie metody just-in-case.