Definicja i zalety metody Just In Time w logistyce

Just In Time (tłumacząc na język polski: „na czas”, „w samą porę”) – zapisywany również jako JIT – to model zarządzania produkcją opracowany przez firmę Toyota, który z upływem czasu znalazł zastosowanie także w procesach logistyczno-magazynowych, niekoniecznie ściśle związanych z etapem wytwarzania produktu. Dzisiaj metoda Just In Time rozumiana jest jako pewien zbiór zasad postępowania w przemyśle, będących częścią filozofii szczupłego zarządzania, czyli lean management.

Złożoność całego procesu sprawia, że przygotowanie efektywnie działającej metody Just In Time jest bardzo trudnym zadaniem i wymaga wprowadzenia zmian, które będą mieć wpływ na cały łańcuch dostaw – dotyczy to również pracy magazynów. Jednak związane z jej zastosowaniem korzyści sprawiają, że jest wykorzystywana w procesach logistycznych firm z różnych branż

W tym artykule przyjrzymy się bliżej zagadnieniu Just In Time, jego roli w logistyce i zaletom oraz temu, jak powinien wyglądać efektywnie funkcjonujący magazyn w założeniach tej metody.

Definicja Just In Time

Just In Time dąży do wyeliminowania marnotrawstwa poprzez oszacowanie i zaplanowanie zapotrzebowania dla procesu produkcyjnego, dzięki któremu zostanie dostarczona tylko niezbędną liczba elementów potrzebnych do wytworzenia produktu lub usługi i tylko w wymaganym do tego momencie. Metoda JIT powstała w latach 50. XX wieku w fabrykach samochodowych firmy Toyota, a następnie zaczęła być stosowana przez przedsiębiorstwa z całego świata.

System ten zrewolucjonizował podejście do wytwarzania produktów przeznaczonych na sprzedaż. Model Just In Time, w swojej najbardziej optymalnej realizacji, wytwarza w krótkim czasie taką liczbę produktów, która będzie pokrywać się z aktualnym zapotrzebowaniem ze strony klientów.

Jak już wspomnieliśmy wcześniej, obecnie JIT obejmuje swoim zasięgiem znacznie szerszy obszar niż tylko produkcję, umożliwiając optymalizację również innych aspektów logistycznego łańcucha dostaw.

Główne zalety wykorzystania Just In Time w logistyce

Dwie główne korzyści wynikające ze stosowania metody Just In Time zostały zawarte już w jej definicji – optymalizacja zarządzaniem produkcją oraz redukcja marnotrawstwa. Inne zalety tego systemu, to m.in.:

• Redukcja kosztów składowania: Just In Time zakłada wytwarzanie tylko niezbędnej ilości surowców wymaganej do produkcji, dlatego etap magazynowania zostaje ograniczony do minimum.
• Zminimalizowanie ryzyka przeterminowania się produktów/surowców nietrwałych: jeśli następuje etap składowania, jest on bardzo krótki i nie ma wpływu na magazynowany towar.
• Firmy mają większą elastyczność w reagowaniu na zapotrzebowanie rynku.

Ponieważ w Just In Time zapasy są traktowane jako koszt (marnotrawstwo), który powinien zostać wyeliminowany, zaleca się ograniczenie wydatków związanych z etapem magazynowania surowców. Towar, który nie jest w ruchu (czyli jest składowany), nie niesie ze sobą żadnej wartości dla przedsiębiorstwa.

Warunki, które musi spełniać firma, aby wdrożyć JIT

Przed zaimplementowaniem systemu Just In Time należy przeprowadzić szereg analiz, które pozwolą nakreślić obraz, czy firma jest gotowa na nowy model działalności. Oto krótka lista głównych wymagań, które powinno spełniać przedsiębiorstwo.

• Przede wszystkim przepływ informacji w obrębie łańcucha dostaw powinien być płynny i przebiegać bez żadnych zakłóceń. W metodzie Just In Time zsynchronizowana współpraca pomiędzy dostawcami, producentami i klientami końcowymi jest podstawą osiągnięcia optymalnej realizacji procesu.
• Firma musi zmienić sposób zaopatrywania się w surowce/produkty i zmodyfikować kryteria związane z wyborem dostawców. Na przykład czynnikiem stojącym za powierzeniem dostaw danemu przedsiębiorstwu nie powinna być, jak to najczęściej bywa, najniższa cena, ale jego niezawodność w realizacji terminowego zaopatrzenia.
• Just In Time wymaga inwestycji w technologie analityczne, które umożliwią skuteczniejsze i dokładniejsze przewidywanie zapotrzebowania na produkt na rynku, a tym samym sprawniej reagować na a href="/blog/procesy-magazynowe-sezonowy-szczyt-zamowien">występowanie nagłych lub sezonowych zmian popytu.

Z powyższych przykładów widać, przed jak bardzo złożonym zadaniem stoją firmy, które decydują się na wdrożenie JIT. Istnieje jednak możliwość zastosowania „lżejszego” modelu tej metody. Zakłada ona dopuszczenie posiadania minimalnego stanu zapasów tych produktów, które mają największą rotację. Dzięki temu nadal możliwe jest funkcjonowanie procesów logistycznych oparte tylko i wyłącznie na popycie, a zmniejsza się presja, która w metodzie Just In Time ciąży na etapie produkcji.

Charakterystyka Just In Time w magazynie

Jak wygląda stosowanie JIT w magazynie? Jakie rozwiązania magazynowe najlepiej współpracują z tą koncepcją? Oto krótka charakterystyka magazynu działającego zgodnie z filozofią lean management.

1. Układ magazynu przystosowany do logistyki w duchu lean

Magazyn Just In Time to przede wszystkim kwestia zapewnienia płynności funkcjonowania procesów logistycznych. Składa się na to optymalna organizacja przestrzeni magazynowej oraz wykorzystanie odpowiednich systemów składowania. Dlatego układ magazynu, w którym będzie stosowana metoda JIT, musi zakładać zarówno potrzeby dotyczące przechowywania produktów, jak i szybkość przeprowadzanych zadań.

Ponieważ ładunki muszą być transportowane jak najszybciej, przede wszystkim należy uprościć przebieg operacji magazynowych. Oto kilka wskazówek, jak to uzyskać.

• Skrócenie do absolutnego minimum tras, które muszą pokonywać operatorzy, lub zainstalowanie pętli przenośników, które będą odpowiedzialne za przemieszczanie ładunków.
• Zróżnicowanie sposobu obsługi towarów ze względu na ich rotację. I tak w przypadku produktów o niskiej rotacji odpowiednim rozwiązaniem może być zastosowanie automatycznego magazynu pojemnikowego miniload, tak dla produktów o wysokiej rotacji, w przypadku których istotne jest zachowanie bezpośredniego do nich dostępu, warto zastosować regały półkowe do kompletacji.
• Optymalne zaplanowanie doków przeładunkowych w magazynie. Ich rozmieszczenie i komunikacja z innymi strefami obiektu powinna ułatwiać efektywne przeprowadzanie odbioru i wysyłki dużej liczby ładunków.

2. Pełna kontrola nad procesami magazynowymi

Wspominaliśmy już, że Just In Time wymaga perfekcyjnej współpracy pomiędzy wszystkimi etapami łańcucha dostaw. Aby ją osiągnąć, niezbędne jest korzystanie z odpowiednich narzędzi informatycznych, które umożliwią kontrolę każdego realizowanego procesu.

Takim rozwiązaniem jest system zarządzania magazynem WMS, który umożliwia:

• synchronizację pracy magazynu z innymi elementami wchodzącymi w skład łańcucha dostaw. System WMS ułatwią współpracę z dostawcami i firmami odpowiedzialnymi za transport produktów do klienta oraz zapewnia pełną kontrolę przyjmowanych ładunków;
• optymalne rozmieszczenie produktów w magazynie oraz stałe monitorowanie ich statusu. Oprogramowanie magazynowe przygotowuje taki rozkład produktów, który do minimum skróci czas potrzebny na ich obsługę;
• większą wydajność procesu kompletacji oraz odbioru i wysyłki ładunków. Szybsza praca magazynu z ograniczeniem ryzyka wystąpienia pomyłek.

Just In Time: wyzwanie dla firmy i jej procesów logistycznych

Korzyści związane ze stosowaniem metody JIT są jednoznaczne – sprawniejsze funkcjonowanie łańcucha logistycznego i zmniejszenie kosztów z nim związanych. Jednak stawia ona przed firmami, które chcą ją wdrożyć, duże wyzwanie, a pojawienie się najmniejszych problemów – np. związanych z przepływem informacji – może mieć negatywny wpływ na działalność przedsiębiorstwa.

Dlatego tak istotne jest powierzenie przeprowadzenia odpowiednich analiz najlepszym fachowcom w branży. Mecalux ma doświadczenie we wdrażaniu tego typu projektów w firmach, które prowadzą działalność w różnych sektorach. Skontaktuj się z nami, a nasi eksperci pomogą Ci znaleźć najkorzystniejsze rozwiązanie dla Twojej firmy.