Zastosowanie systemów „push” i „pull” w logistyce produkcji

Systemy push i pull to dwie najpopularniejsze metody produkcji mające bezpośredni wpływ na zarządzanie stanem magazynowym, czyli na główny przedmiot działalności magazynu. Czy produkt należy wytworzyć z wyprzedzeniem, czy w momencie otrzymania zamówienia? Decyzja o przyjęciu danej strategii pociąga za sobą poważne konsekwencje nie tylko dla metod produkcji, ale również sposobu organizacji magazynu i całej logistyki przedsiębiorstwa. Wpływa również bezpośrednio na ponoszone koszty i rentowność działalności.

W niniejszym artykule omówimy wady, zalety i różnice między systemami push i pull oraz ich wpływ na logistykę produkcji danego przedsiębiorstwa.

Różnica między systemami push i pull

Push i pull to systemy organizacji produkcji zależne od wielkości popytu, które różnią się przede wszystkim podejściem do przepływu towarów w logistyce zaopatrzenia i dystrybucji. 

W systemie push produkty wytwarza się z wyprzedzeniem. Ten model jest oparty na przewidywaniu popytu celem jak najdokładniejszego określenia rodzaju i liczby produktów, jakich będą potrzebować klienci, oraz momentu ich sprzedaży.

Z kolei system pull zakłada dostosowanie produkcji do aktualnego popytu, co oznacza, że wyroby wytwarza się dopiero po otrzymaniu zamówienia od klienta, który jest informowany o terminie realizacji. Metoda ta nie przewiduje utrzymywania zapasów gotowych artykułów i jest stosowana zazwyczaj przez firmy specjalizujące się w oferowaniu produktów na zamówienie lub personalizowanych. W ten sposób działają np. przedsiębiorstwa z branży motoryzacyjnej.

Zalety i wady systemu push

Najważniejszą zaletą systemu push jest maksymalne obniżenie kosztów produkcji poprzez ich rozłożenie na całą partię wyrobów. Wszystko to dzięki zasadzie korzyści skali (ekonomii skali), zgodnie z którą koszt wytworzenia każdej dodatkowej jednostki spada wraz ze wzrostem produkcji. Aby skutecznie reagować na ewentualne wahania popytu, system produkcji powinien być dynamiczny i elastyczny. Oznacza to między innymi konieczność wdrożenia sprawnej logistyki zaopatrzenia oraz szczegółowego planowania działalności w sposób gwarantujący zaspokojenie popytu przy jednoczesnym ograniczeniu kosztów operacyjnych.

Podstawową wadą tej strategii jest ryzyko nietrafionego prognozowania popytu, co może doprowadzić do braku zapasów w magazynie (niedoszacowanie popytu) lub nagromadzenia zapasu nadmiernego (przeszacowanie popytu).

Zalety i wady systemu pull

Do najważniejszych zalet systemu pull należą eliminacja nadprodukcji oraz redukcja kosztów magazynowania. Istotne jest też uniezależnienie produkcji od analityki predykcyjnej, (czyli prognoz zmian w nawykach konsumentów). Wiele przedsiębiorstw działających w modelu pull przyjmuje system produkcji just-in-time (JIT), który pozwala zoptymalizować koszty zarządzania. Opiera się na zasadach Lean Logistics zakładających wyeliminowanie procesów logistycznych nieprzynoszących zysków.

Inną ważną zaletą produkcji na zamówienie jest możliwość dostosowania produktów zgodnie z indywidualnymi wymaganiami klienta, co zapewnia istotną przewagę konkurencyjną.

Poza tym strategia pull idealnie wpisuje się w zasady zrównoważonej logistyki, ponieważ pozwala ograniczyć negatywny wpływ procesów produkcji i magazynowania na środowisko.

Największą wadą systemu pull jest wydłużenie czasu produkcji, o czym należy z góry poinformować klienta. Wzrasta też jednostkowy koszt produkcji, ponieważ przy niewielki partiach nie może być mowy o korzyści skali.

Dostosowanie logistyki do strategii push i pull

Z punktu widzenia logistyki decyzja o przyjęciu danej strategii produkcyjnej wpływa na sposób organizacji magazynu:

• Przestrzeń magazynowa – w systemie push musi być odpowiednio duża, aby pomieścić zapasy oczekujące na sprzedaż. W takim przypadku warto pomyśleć o wyposażeniu obiektu w regały wjezdne, które umożliwiają optymalne wykorzystanie dostępnej przestrzeni.
• Przygotowywanie zamówień przy strategii pull powinno przebiegać sprawnie i wydajnie, aby zapewnić wymaganą liczbę towaru na linii produkcyjnej dokładnie wtedy, gdy będzie on potrzebny.
• Przepływ materiałów – automatyczne urządzenia przeładunkowe i systemy magazynowe, np. przenośniki paletowe czy systemy transportu szynowego zapewniają sprawne połączenie magazynu z halą produkcyjną, co jest szczególnie istotne w modelu pull.
• Zarządzanie zapasami – niezależnie od wybranej strategii konieczna jest ścisła kontrola przechowywanych produktów oraz ich położenia w magazynie. Dlatego oprócz oprogramowania WMS zalecana jest także implementacja systemów ERP oraz MRP (Material Requirements Planning).

Logistyka każdego przedsiębiorstwa produkcyjnego ściśle zależy od przyjętej strategii produkcji. Z tego powodu strategię tę należy zaplanować w taki sposób, aby zapewnić jak najwyższą wydajność łańcucha dostaw.

Przykłady systemów push i pull

Wybór odpowiedniego systemu produkcji zależy w głównej mierze od rodzaju wytwarzanych wyrobów i wielkości popytu.

Zasadniczo model push lepiej sprawdza się w branżach, w których stosunkowo łatwo można przewidzieć popyt oraz jego sezonowy wzrost. Jako przykład może tu posłużyć wiodący producent ekskluzywnych czekoladek, firma Schaal Chocolatier, która stosuje system push, aby zaspokoić wzrost konsumpcji w określonych porach roku, zwłaszcza w okolicach świąt Bożego Narodzenia i Wielkanocy. Celem zapewnienia maksymalnej wydajności łańcucha dostaw Schaal Chocolatier zainwestował w nowoczesny automatyczny magazyn paletowy zaprojektowany przez firmę Mecalux.

Metoda pull znakomicie sprawdza się w firmach oferujących wyroby, które wymagają dużych nakładów na produkcję, przez co wytwarzanie towaru na zapas jest nieopłacalne. Tę strategię z powodzeniem stosuje się też w przypadku produktów personalizowanych zgodnie z indywidualnymi wymaganiami klienta, co potwierdza przykład producenta mebli Forma 5. Przedsiębiorstwo działa w modelu just-in-time – zakład produkcyjny za pośrednictwem informatycznego systemu magazynowego Easy WMS marki Mecalux komunikuje się z 35 magazynami poddostawców, co zapewnia terminowe dostawy niezbędnych półproduktów.

Istnieją też branże, w których stosuje się mieszaną strategię push i pull. Niektóre firmy motoryzacyjne masowo produkują pojazdy seryjne o z góry określonych parametrach (system push), ale oferują też auta na specjalne zamówienie (system pull). Izraelski producent samochodów Zbeda Group posiada automatyczny magazyn pojemnikowy (zaprojektowany i skonstruowany przez Mecalux), który zaopatruje linie produkcyjne zarówno przy wytwarzaniu aut seryjnych, jak i na indywidualne zamówienie.

Strategie dostosowane do wymagań logistyki produkcji

Prawidłowe zarządzanie zaopatrzeniem oraz trafne prognozowanie popytu i jego wpływu na stan zapasów to najważniejsze wyzwania logistyczne, z jakimi musi mierzyć się każdy producent, niezależnie od obranej strategii produkcyjnej.

Jeżeli planujesz wdrożenie systemu push lub pull, skontaktuj się firmą Mecalux. Nasi doradcy pomogą Ci znaleźć rozwiązania magazynowe najlepiej dopasowane do przyjętej strategii produkcyjnej, które usprawnią logistykę Twojego przedsiębiorstwa.