Layout magazynu – definicja, rodzaje i przykłady

Layout magazynu jest podstawowym czynnikiem w zarządzaniu logistyką i łańcuchem dostaw każdej firmy. Właściwie rozplanowanie magazynu nie tylko zwiększa jego wydajność operacyjną, ale także bezpośrednio wpływa na zadowolenie klientów i rentowność.  

Aby layout był efektywny, należy dokładnie poznać rodzaje i zasady jego projektowania, zastosowane technologie i dobre praktyki związane z układem magazynu.

Czym jest layout magazynu? 

Termin layout magazynu odnosi się do strategicznego rozmieszczenia produktów, systemów składowania i urządzeń wewnątrz przestrzeni magazynowej. Zasadniczo dąży do optymalizacji dostępności towaru, aby ułatwić przeprowadzanie głównych operacji – przyjęcia, składowania, a także przygotowywania i wysyłki zamówień.

Wydajne rozplanowanie magazynu ma na celu skrócenie czasu oczekiwania, maksymalne zwiększenie przestrzeni, zminimalizowanie kosztów operacyjnych i poprawę produktywności personelu. Layout magazynu jest ściśle powiązany ze skutecznym łańcuchem dostaw, ponieważ ma bezpośredni wpływ na tempo przygotowywania i wysyłki towaru do klientów.

Layout magazynu – rodzaje

Istnieje kilka rodzajów rozplanowania magazynu, każde z nich jest dostosowane do produktu i funkcji, jaką pełni w łańcuchu dostaw. Najczęściej stosowane typy to: 

• Magazyn tranzytowy. Jest to obiekt, w którym towary są składowane tymczasowo. 
• Magazyn dystrybucyjny. Znajduje się w pobliżu potencjalnych klientów, zapewnia dostępność zapasów.
• Magazyn produkcyjny. W tego typu magazynie składowane są surowce oraz półprodukty wykorzystywane do produkcji innych artykułów.  
• Magazyn kompletacyjny. Przeznaczony do realizacji procesu przygotowywania zamówień.  
• Magazyn konsolidacyjny. Usprawnia proces wysyłki w firmach realizujących znaczną liczbę zamówień lub dysponujących kilkoma centrami logistycznymi.

Według klasy instalacji logistycznej i rotacji produktów rozplanowanie magazynu może być następujące:

• Podział na bloki. Grupowanie podobnych produktów na posadzce.
• Podział na regały. Wykorzystanie regałów do składowania produktów.
• Podział na korytarze. Gromadzenie produktów w kilku korytarzach w celu ułatwienia dostępu.
• Podział na strefy. Wyznaczenie konkretnych obszarów dla różnych kategorii produktów.

Główne obszary, które wpływają na layout magazynu

Zasadniczo wyróżnia się cztery strefy w magazynie niezbędne podczas projektowania layoutu:

Strefa przyjęć

Jest to strefa przeznaczona do przyjmowania, kontroli i zarządzania wejściami towarów. Znajduje się w strategicznym punkcie, w pobliżu głównego wejścia, aby usprawnić rozładunek i kontrolę asortymentu. Musi zajmować odpowiednią przestrzeń, aby spełniała swoją funkcję. Może obejmować strefy tymczasowego składowania towarów przed wysyłką.

Strefa przyjęć zazwyczaj jest wyposażona w rampy załadowcze, wózki widłowe oraz inne urządzenia do rozładunku i transportu produktów. W tej strefie przeprowadzana jest również kontrola produktów w celu sprawdzenia jakości, ilości oraz stanu przed skierowaniem ich do magazynu.

Strefa składowania

To podstawowy element projektu logistycznego i rozplanowania magazynu. Jego organizacja bezpośrednio wpływa na wydajność operacyjną. Wybór systemu składowania jest kluczowy, aby maksymalnie zwiększyć przestrzeń i ułatwić dostęp do produktów. Ponadto strefy składowania często zależne są od charakterystyki produktów – podatność na psucie, rotacja i składowanie luzem.  

Layout magazynu uwzględnia również projekt korytarzy i przejazdów wewnętrznych w celu umożliwienia łatwego dostępu i bezpiecznego przemieszczania się operatorów oraz urządzeń transportu bliskiego. Ponadto ważne jest, by strefa składowania dostosowywała się do zmian popytu, wprowadzania nowych produktów, a także korekt procesów logistycznych.

Strefa kompletacji

W strefie przygotowywania zamówień realizowany jest proces kompletacji produktów. Operacja obejmuje wybór i kompletację konkretnych artykułów stanowiących część asortymentu w celu przygotowania wysyłki. Aby przeprowadzić tę operację, należy zorganizować strefę kompletacji tak, by pracownicy mogli sprawnie i komfortowo się przemieszczać. Zaleca się także skrócić ścieżki kompletacyjne oraz wykorzystać ergonomiczne stanowiska robocze.  

Zwykle w tych obszarach konsolidowane są produkty przed pakowaniem i wysyłką. Umożliwia to zoptymalizowanie przepływu pracy oraz zmniejszenie liczby błędów. Tak samo, jak w przypadku strefy składowania, strefa kompletacji musi być zaprojektowana tak, by dostosowywała się do zmian popytu, zmiennych rozmiarów zamówień oraz innych czynników, które mogą wpłynąć na proces. Adekwatnie zaprojektowana strefa kompletacji znacząco przyczynia się do zwiększenia ogólnej wydajności magazynu i bezpośrednio wpływa na poziom zadowolenia klientów poprzez zagwarantowanie terminowych i poprawnych dostaw.

Strefa wysyłki

To strefa przeznaczona do przygotowania wysyłki produktów do odbiorców – sklepów detalicznych, klientów indywidualnych czy dowolnego innego wyznaczonego miejsca. To ostatni krok przed opuszczeniem instalacji logistycznej przez produkty. 

Strefa wysyłki powinna dysponować odpowiednią przestrzenią przeznaczoną na pakowanie, która może obejmować stacje robocze wyposażone w niezbędne artykuły, takie jak pudełka czy etykiety. Ponadto muszą być wyznaczone strefy załadunku produktów do ciężarówek lub innych środków transportu. Właściwie zaprojektowana strefa wysyłki jest niezbędna do zagwarantowania terminowych dostaw do odbiorców docelowych, przyczyniając się do wzrostu poziomu zadowolenia klientów oraz niezawodności łańcucha dostaw.

Layout magazynu – przykłady 

Istnieją różne konfiguracje rozplanowania centrum składowania. Wybór zależy od czynników takich jak klasa składowanych produktów, objętość zapasów, metoda kompletacji czy infrastruktura. Oto powszechne przykłady rozplanowania magazynu:

• Rozplanowanie według procesów. Instalacja logistyczna jest zorganizowana według etapów takich jak przyjęcie, składowanie, kompletacja czy wysyłka. Ta konfiguracja umożliwia logiczną sekwencję przeprowadzania określonych operacji i przepływów pracy. Np. artykuł w magazynie przechodzi proces od przyjęcia po wysyłkę, przez składowanie i kompletację.
• Rozplanowanie według regałów. Do składowania produktów wykorzystuje się regały. Ten typ layoutu umożliwia składowanie różnorodnych artykułów i jest  powszechnie stosowany w magazynach o szerokim katalogu produktów, np. magazynach e-commerce, w których obsługiwany jest asortyment o różnych wymiarach i zróżnicowanej charakterystyce.
• Rozplanowanie według bloków. W tym przypadku jednostki towarowe składowane są w dużych blokach regałów lub bezpośrednio na posadzce. Ten rodzaj layoutu umożliwia sprawne odkładanie podobnych produktów oraz kompletację dużej liczby tych samych artykułów, np. w magazynach obsługujących dobra konsumpcyjne, w których są składowane duże ilości takich samych produktów określonych branż.
• Rozplanowanie według bloków kompletacyjnych. Artykuły o największej rotacji są gromadzone w strategicznych obszarach, aby ułatwić kompletację. Ma to na celu skrócenie ścieżek kompletacyjnych i usprawnienie przygotowywania zamówień jak w przypadku magazynów e-commerce dążących do przyspieszenia kompletacji produktów cieszących się największym popytem.
• Rozplanowanie według stanowisk roboczych. Magazyn jest zorganizowany wokół określonych stanowisk roboczych przypisanych do operacji takich jak pakowanie, etykietowanie i weryfikowanie zamówień, aby podnieść wydajność poprzez pogrupowanie powiązanych czynności w określonych obszarach.

Konfiguracje każdej instalacji logistycznej mogą zmieniać się w zależności od konkretnych potrzeb danej firmy. Wybór layoutu magazynu powinien opierać się na czynnikach takich jak rodzaj produktów, objętości zapasów, metoda kompletacji i dostępna infrastruktura.

Layout magazynu elementem konkurencyjnego łańcucha dostaw

Chociaż wydajny layout zapewnia wiele korzyści, nadal może mierzyć się z określonymi trudnościami jak brak dostępnej przestrzeni, złożoność zarządzania zapasami czy dostosowanie do zmian popytu. Aby pokonać te przeszkody, zaleca się wdrożyć zaawansowane technologie, regularnie powtarzać weryfikację layoutu i zapewnić kształcenie ustawiczne personelu.

Podsumowując, rozplanowanie magazynu jest kluczowym składnikiem umożliwiającym poprawę wydajności operacyjnej i sprostanie wymaganiom rynku. Jeśli chcesz zaprojektować layout, który połączy solidne zasady projektowania, zaawansowane technologie i dobre praktyki, aby wprowadzić zmiany, skontaktuj się z nami. Mecalux od wielu lat wspiera firmy działające w różnych branżach.