Transport rzeczny – rozwiązanie pełne zalet

Historia transportu rzecznego sięga neolitu. Wówczas uprawa roślin i rozwój hodowli zwierząt doprowadziły do powstania nadwyżek zapasów produktów rolnych. Rozpoczęto więc handlować tkaninami, przędzą, ceramiką, a transport produktów pomiędzy osadami odbywał się drogą rzeczną.

Ten sposób transportu nadal stanowi podstawowe ogniwo w procesie zarządzania towarami w niektórych obszarach, czego przykładem jest budowa kanału Sekwana-Północ Europy. Koszt połączenia Sekwany ze Skaldą, pierwszej dużej sieci rzecznej w Europie z kanałem o długości 1100 km dostosowanej do dużych barek, wyniesie 5,1 mld euro.

Transport rzeczny – co to jest?

Transport rzeczny obejmuje przemieszczanie się ludzi i przedmiotów rzekami czy kanałami. Może mieć przeznaczenie komercyjne, rekreacyjne lub militarne, a także łączyć się z transportem morskim. 

Rozwój transportu rzecznego, będącego opłacalnym środkiem dystrybucji towarów, przyczynił się do rewolucji przemysłowej. Aktualnie ładowność dużych barek jest taka sama jak 220 samochodów ciężarowych. Dlatego też budowa kanałów, jak Sekwana-Północ Europy, pozwala znacznie ograniczyć ciężarowy transport drogowy.

Zalety i wady transportu rzecznego w logistyce

Jedną z największych zalet transportu rzecznego jest niski koszt w porównaniu z transportem lądowym. Cena transportu jednej tony towaru na odcinku 1 kilometra drogą wodną jest niższa niż w przypadku pociągu czy transportu drogowego. Ponadto ruch drogowy nie wpływa na transport rzeczny, a zatem jest mniej podatny na opóźnienia.

Kolejną zaletą transportu towaru za pomocą barek lub statków jest bezpieczeństwo. Współczynnik wypadków w przypadku statków jest bardzo niski. Natomiast jeśli dojdzie do wypadku, to szkody nie są znaczne. Ta cecha jest szczególnie istotna w przypadku transportu materiałów niebezpiecznych. 

Charakteryzujący się niską emisją spalin i małym zużyciem paliwa transport rzeczny wywiera mniejszy wpływ na środowisko, co jest jedną z jego dużych zalet. Ponadto emisja spalin w ostatnich latach się obniżyła, między innymi dzięki działaniu instytucji takich jak Unia Europejska. Niektóre sposoby na redukcję emisji polegają na zmniejszeniu średniej prędkości, z jaką poruszają się okręty, która, według Raportu o oddziaływaniu europejskiego transportu morskiego na środowisko z 2021 roku, została zmniejszona o 20% w porównaniu do 2008 roku. 

Pośród wad tego rodzaju transportu wymienia się przestój spowodowany występowaniem suszy w niektórych obszarach planety. Brak deszczu dotknął już Amazonkę i spowodował, że niektóre statki osiadły na mieliźnie. Kilka statków utknęło również na rzece Rio Negro.

Rodzaje transportu rzecznego

Wykorzystywanie kontenerów do transportu rzecznego stało się standardem w latach siedemdziesiątych. Obecnie w dystrybucji produktów stosowane są także pojemniki, kartony, palety oraz zasobniki. 

Poniżej wymieniamy różne rodzaje okrętów poruszających po rzekach i kanałach. Wyróżnia się okręty duże, dostosowane do różnego rodzaju ładunków, a także okręty do lżejszych ładunków.

Podstawowe środki transportu rzecznego

Ta kategoria obejmuje transport dużych ładunków:

• Masowce (bulk carriers). Są to statki towarowe do przewozu towaru luzem, zazwyczaj wyposażone w dużą ładownię na pokładzie. Służą do transportu minerałów i podstawowych artykułów, m.in. spożywczych, takich jak ryż, zboże.
• Kontenerowce. Okręty wyposażone w silniki wysokoprężne i przestronny pokład, mieszczący od 10 do 40 osób. Łatwo je rozpoznać, ponieważ przewożone ładunki znajdują się na rufie, nad maszynownią. Zyskały popularność podczas II wojny światowej i obecnie odpowiadają za transport większości suchych produktów.
• Statki wielozadaniowe (wielozadaniowce). Oferują maksymalną elastyczność w zakresie jednoczesnego transportu różnorodnych ładunków i zbóż. Mają duży otwarty pokład, umożliwiający załadunek różnego typu produktów podczas jednego transportu.
• Statki typu ro-ro. Statki roll on/roll off zostały zaprojektowane do dystrybucji pojazdów kołowych, takich jak samochody, naczepy czy wagony kolejowe. Wyposażone są w rampy, umożliwiające wjazd ładunków na pokład.
• Zbiornikowce (tankowce). Przeznaczone do transportu cieczy, np. produktów ropopochodnych czy skroplonego gazu ziemnego. Służą też do dystrybucji olejów roślinnych, niektórych artykułów spożywczych i produktów chemicznych.

Pozostałe środki transportu rzecznego

Okręty wykorzystywane do transportu mniejszych ładunków lub mniejszej liczby pasażerów:

• Barki. Statki o płaskim dnie wykorzystywane w transporcie rzecznym ciężkich ładunków. Czasami są napędzane przez holowniki. Podczas rewolucji przemysłowej w Europie i na północnym zachodzie Stanów Zjednoczonych barki umożliwiały budowanie linii kolejowych.
• Kablowce (cable layers). Wykorzystywane do układania kabli m.in. telekomunikacyjnych, elektrycznych, militarnych na dnie zbiornika wodnego. Mieszczą setki ton kabli i są wyposażone w precyzyjne urządzenia do układania kabli na dnie.
• Kabotażowce. Wykorzystywane do żeglugi przybrzeżnej w obrębie wyspy lub kontynentu. Charakteryzują się niewielkim rozmiarem oraz małym zanurzeniem. 
• Pogłębiarki. Statki służące do pogłębiania płytkich obszarów. Ich zadaniem jest zebranie osadu z dna rzeki i przeniesienie go w inne miejsce. 

Oprócz wymienionych statków istnieją inne, takie jak masowce o pełnym otwarciu ładowni (open hatch bulk carrier), będące doskonałym środkiem do transportu produktów leśnych lub kontenerów, oraz półzanurzalne statki o dużej nośności. Te ostatnie służą do transportu produktów o bardzo dużej objętości jak kadłuby okrętów, materiały konstrukcyjne, elementy elektrowni i odlewy stalowe, a także statki morskie.

Kontenery i transport intermodalny

Transport intermodalny polega na dystrybucji ładunków łączącej kilka środków transportu, bez konieczności manipulowania towarem. Transport rzeczny stanowi część omawianej strategii, ponieważ umożliwia transport kontenerów, które – dzięki określonym standardom – mogą być transportowane przez różne środki – naziemne, wodne i powietrzne.

Wykorzystanie dróg rzecznych zyskuje na znaczeniu na całym świecie, a zwłaszcza w Unii Europejskiej, która dysponuje siecią kanałów i innych dróg wodnych o łącznej długości wynoszącej ponad 37 000 kilometrów. Dzięki postępowi technologicznemu, który umożliwia m.in. identyfikowanie produktów, transport intermodalny jest coraz powszechniejszy. 

Utrzymanie przejrzystości poszczególnych ogniw łańcucha dostaw jest fundamentalne, aby uzyskać wydajne działanie. Dlatego systemy zarządzania magazynem, np. oprogramowanie Easy WMS Mecaluxu, ułatwiają kierownikom logistyki podejmowanie decyzji oraz monitorowanie asortymentu w czasie rzeczywistym. Jeśli dążysz do uzyskania pełnej przejrzystości produktów i usprawnienia swojego łańcucha dostaw, Mecalux oferuje najlepsze narzędzia, umożliwiające konsolidację i zarządzanie rozwojem firmy. Skontaktuj się z nami, aby dowiedzieć się, jak Easy WMS i inne rozwiązania mogą usprawnić Twój biznes.