Lokalizacja magazynu i jej znaczenie

Lokalizacja magazynu to jeden z podstawowych aspektów, który należy brać pod uwagę, planując budowę obiektu. Jest to czynnik wpływający nie tylko na konstrukcję, ale przede wszystkim na strategię, która może odegrać istotną rolę w sukcesie lub porażce firmy.

Analiza lokalizacji magazynu jest tym dłuższa i tym bardziej złożona, im większy jest rozmiar firmy, a zatem jej system dystrybucji. Analiza powinna uwzględniać cztery podstawowe czynniki: produkcję, popyt, koszty i konkurencyjność.

W każdym z powyższych czynników należy wziąć pod uwagę dwa kryteria oceny, aby analiza była jak najbardziej zbliżona do rzeczywistości. Jest to kryterium finansowe i handlowe. Mając na uwadze powyższe, należy przeanalizować niektóre zmienne.

• Po pierwsze, w odniesieniu do produktu, należy ocenić jego rodzaj i łączną ilość, która będzie magazynowana.


• Po drugie, należy przeanalizować koszty infrastruktury (grunty, budynki i wyposażenie), bezpośrednie i pośrednie koszty pracy oraz koszty transportu i przeładunku, równoległe koszty działalności, jak również koszty wykupionych usług i ubezpieczeń.


• Po trzecie, w odniesieniu do popytu, należy oszacować liczbę i lokalizację konsumentów, liczbę i wielkość zamówień, krzywą popytu, względne znaczenie bliskości i szybkość dostawy.


• Z punktu widzenia konkurencji należy rozważyć lokalizację magazynów oraz ich efektywność i obsługę.

Niektóre ze zmiennych wykraczają poza zakres tego materiału i powinny być rozpatrywane przez właściciela magazynu.

Badanie lokalizacji obiektów należy przeprowadzić poprzez analizę tych zmiennych oraz trzech innych parametrów, tzn. cech produktu, zdolności produkcyjnej firmy oraz cech szczególnych koniecznej sieci dystrybucji.

 

Wpływ cech produktu na lokalizację magazynu

Aby przeprowadzić analizę cech produktu, które mogą mieć wpływ na lokalizację w magazynie, należy uwzględnić trzy aspekty, tzn. trwałość produktu, jego wewnętrzną stabilność oraz poręczność.

Trwałość

Cecha ta określa, ile mniej więcej powinny być oddalone magazyny dystrybucyjne od punktów konsumpcji.

Produkty o niewielkiej trwałości, takie jak świeże owoce i warzywa, muszą być magazynowane bardzo blisko punktów końcowej sprzedaży, ponieważ czas pomiędzy ich produkcją lub zbiorem i konsumpcją musi być bardzo krótki. Dlatego produkty te nie mogą być składowane w magazynach tranzytowych, ponieważ nawet bardzo krótki czas potrzebny na magazynowanie w tych obiektach ma fatalne skutki dla produktu.

Natomiast bardzo trwałe produkty, takie jak niemal wszystkie towary przemysłowe, nie muszą być składowane w magazynach zlokalizowanych bardzo blisko punktów konsumpcji, przynajmniej w odniesieniu do wpływu czasu na ich jakość, ponieważ ma on niewielki lub żaden wpływ na utrzymanie tych produktów. Tego rodzaju produkty mogą być zatem składowane w dowolnym magazynie: centralnym, regionalnym lub tranzytowym.

Wewnętrzna stabilność

Jest to stabilność, jaką posiada dany produkt. Może ona wpływać na transport i bezpieczeństwo produktu. Jeżeli produkt jest bardzo niestabilny wewnętrznie, konieczne będzie zastosowanie specjalnych obiektów magazynowych, ponieważ sytuacja ta może mieć wpływ na fizyczne bezpieczeństwo lokalizacji, a nawet na stan zdrowia okolicznej ludności. Typowym przykładem są chemikalia, których magazyny powinny być zlokalizowane tylko w dwóch miejscach, tzn. w miejscu produkcji oraz w miejscu konsumpcji bez ośrodków pośrednich.

W omawianym przykładzie obiekty muszą bardzo różnić się wielkością, ponieważ w miejscu produkcji będzie znajdować się prawdziwy magazyn, natomiast w miejscu konsumpcji będzie zlokalizowany tylko skład o wymiarach dostosowanych do zapotrzebowania i do czasu transportu między dwiema lokalizacjami.

W przypadku magazynowania towarów o dużej wewnętrznej stabilności czynnik ten nie jest tak istotny, ponieważ można zastosować dowolne rozwiązanie spośród omówionych powyżej w niniejszej publikacji.

Poręczność

Alternatywne rozwiązania i poręczność danego produktu mogą stanowić cechę ograniczającą liczbę ruchów, jakie można wykonać z towarem.

Bardzo nieporęczne produkty, takie jak ładunki masowe ciekłe i suche, muszą być magazynowane w możliwie najmniejszej liczbie miejsc, ponieważ właściwości tych towarów sprawiają, że ich koszt wzrasta proporcjonalnie do ich przelewania lub przenoszenia. Należy pamiętać, że częsta zmiana lokalizacji tych produktów może spowodować pogorszenie ich jakości oraz zmniejszenie objętości. Najlepiej jest zastosować tylko dwa rodzaje magazynów: magazyn centralny, umieszczony w zakładzie produkcyjnym, oraz magazyn surowców znajdujący się w miejscu pakowania produktu.

Po opakowaniu towary te stają się bardzo poręczne, a lokalizacja magazynu jest całkowicie niezależna od ich poręczności.

Zdolność produkcyjna

Zdolność produkcyjna firmy (jaką umożliwia magazyn) określa ilość towaru, jaka musi być magazynowana. Jest to względny czynnik, który należy oceniać również w zależności od popytu na dany produkt.

Jego wpływ na lokalizację poszczególnych rodzajów magazynu można oceniać na podstawie stopnia przetwarzania produktu przez firmę.

 

Stopień przetwarzania produktu

Nie we wszystkich branżach jest stosowany ten sam stopień przetwarzania produktu. Zależy on od specjalizacji firm, ich przygotowania, a przede wszystkim od ich zdolności produkcyjnej. W celu przeanalizowania możliwych lokalizacji magazynu czynnik ten można podzielić na trzy poziomy: niski, średni i wysoki.

1. Niższy poziom dotyczy tych firm, które z uwagi na charakter produktu lub własną zdolność produkcyjną ograniczają się tylko do sortowania i pakowania surowców. Są to na przykład przedsiębiorstwa spożywcze z sektora wydobywczego. Jest potrzebny tylko magazyn centralny zlokalizowany w samym zakładzie produkcyjnym. Obiekt powinien składać się co najwyżej z dwóch części: jednej na surowce, a drugiej na produkt opakowany. W każdym razie jego położenie nie zależy od ilości towarów, które muszą być magazynowane.


2. Średni stopień przetwarzania dotyczy tych firm, które otrzymują surowiec, sortują go i przetwarzają na kilka innych produktów. W tego rodzaju firmach ilość towaru, który musi być magazynowany, staje się ważnym czynnikiem decydującym o lokalizacji magazynów. Zasadniczo firmy te potrzebują trzech oddzielnych magazynów: jednego na surowce, drugiego na produkty używane do przetwarzania oraz trzeciego na wyroby gotowe, ponieważ produkcja zazwyczaj jest wykonywana w dużych partiach, zarówno w odniesieniu do pojedynczego produktu, jak i do kilku produktów równolegle.
   
   Jeżeli ilość magazynowanych towarów jest niewielka, prawdopodobnie trzy magazyny mogą być zlokalizowane w tym samym miejscu co zakład produkcyjny. Jeżeli produkcja jest bardzo duża, konieczne jest stworzenie magazynów lokalnych lub regionalnych, a niekiedy również magazynów pośrednich na półprodukty lub magazynów tranzytowych na wyroby gotowe.


3. Firmy, w których stopień przetwarzania jest wysoki, są także uzależnione od ilości uzyskanego produktu, a zatem ich sytuacja jest praktycznie taka sama jak w przypadku firm sklasyfikowanych w kategorii poziomu średniego. Różnica polega na konieczności zastosowania magazynów pośrednich w celu uregulowania poszczególnych etapów produkcji.

Konieczna sieć dystrybucji

Skład i rozmieszczenie sieci potrzebnej do sprzedaży danego towaru mają wpływ na lokalizację, liczbę i rodzaj magazynów potrzebnych do jej stworzenia.

Konieczne jest przeanalizowanie dwóch różnych czynników, takich jak skład sieci i jej sposób dystrybucji produktów. Oba czynniki są opisane poniżej.

Wpływ składu sieci

Sieć dystrybucji może składać się z niezależnych sprzedawców (takich jak niezależne przedsiębiorstwa) lub z własnych oddziałów.

• W pierwszym przypadku ilość produktu przeznaczonego do składowania jest ustalana wyłącznie na podstawie popytu i liczby zamówień otrzymywanych w sieci. W żadnym wypadku nie należy magazynować towarów pierwszej potrzeby, ponieważ jest to zadanie sieci.


• W przypadku oddziałów własnych oprócz typowych magazynów centralnych, regionalnych i tranzytowych należy stworzyć centrum pierwszej potrzeby w każdym punkcie dystrybucji. Punkty te muszą znajdować się jak najbliżej obszarów zapotrzebowania.

Wpływ dystrybucji na sieć sprzedaży

Geograficzny rozkład sieci dystrybucji wpływa na lokalizację, liczbę i rodzaj potrzebnych magazynów. Podobnie jak w poprzednim czynniku istnieją dwie możliwości, tzn. sieć może składać się z niezależnych sprzedawców lub z własnych oddziałów.

Sieć sprzedaży to jeden z kluczowych czynników wpływających na lokalizację magazynu lub magazynów.

W przypadku zewnętrznej sieci sprzedaży jej lokalizacja na terytorium i jej strefa wpływów mogą być dostosowane lub niedostosowane do rzeczywistego zapotrzebowania na produkt.

• Jeżeli lokalizacja oddziałów jest prawidłowa, należy traktować je tak, jakby każdy z nich był magazynem. W strategicznych miejscach umieszcza się centrum dystrybucyjne, a jeżeli wymaga tego popyt na danym obszarze, tworzy się odpowiedni magazyn tranzytowy. Celem tej strategii jest ograniczenie do niezbędnego minimum czasu potrzebnego na zaopatrzenie oddziałów, które powinny być traktowane jako punkty konsumpcji.


• Jeżeli lokalizacja sprzedawców nie jest odpowiednia do sprzedaży danego produktu, należy przede wszystkim usprawnić ten aspekt. Po wyeliminowaniu ograniczenia należy postępować tak, jak wskazano w poprzednim akapicie. Sieć sprzedaży, która jest niewłaściwie zlokalizowana na danym terytorium, z dużym prawdopodobieństwem może spowodować wzrost liczby magazynów tranzytowych, a nawet opóźnienia w zaopatrzeniu punktów konsumpcji. Te dwa czynniki prowadzą do wzrostu kosztów dystrybucji produktu, a tym samym do utraty konkurencyjności na rynku.

Ponadto, jeżeli sieć sprzedaży składa się z własnych oddziałów, należy również zapewnić ich właściwą lokalizację terytorialną. Wspomniane rozwiązanie pozwoli uniknąć tworzenia dodatkowych magazynów tranzytowych oraz pozwoli zharmonizować czas zaopatrzenia punktów konsumpcji z czasem zapotrzebowania.

W każdym razie, w odniesieniu do dystrybucji fizycznej i handlowej, praca bez magazynów pośrednich lub regionalnych jest możliwa, jeżeli zapewniony jest dobry transport i dobra dystrybucja oraz stosuje się jeden magazyn centralny.

Można także skorzystać z outsourcingu, usług operatora logistycznego, który zarządza transportem i dystrybucją, jak również magazynowaniem i kompletacją zamówień w razie potrzeby.