Na czym polega kanibalizacja w logistyce zwrotnej

Kanibalizacja w kontekście logistyki zwrotnej (inaczej logistyki odzysku) to jedna z czynności w ramach zarządzania odzyskanymi produktami, która ma na celu ponowne wykorzystanie ich niektórych elementów. 

Jest to dość powszechnie stosowana strategia w branży motoryzacyjnej i elektronicznej, zwłaszcza w przedsiębiorstwach stawiających na zrównoważony rozwój i ekologię. 

Jak skutecznie zarządzać kanibalizacją w logistyce zwrotnej? Jakie może przynieść to korzyści dla przedsiębiorstwa? Przeczytaj nasz artykuł, aby poznać odpowiedzi na te i inne pytania. 

Na czym polega kanibalizacja w logistyce zwrotnej?

W 1995 roku naukowcy Martijn Thierry, Marc Salomon, Jo van Nunen i Luk van Wassenhove opublikowali pracę zatytułowaną Strategic issues in product recovery management, w której po raz pierwszy użyli terminu „kanibalizacja” w kontekście logistyki, mając na myśli odzyskiwanie niektórych elementów ze zużytych produktów.

Kanibalizacja oznacza konieczność wybiórczego demontażu takich artykułów oraz przeglądu części potencjalnie przydatnych do ponownego wykorzystania. W toku drobiazgowego przeglądu należy ustalić, czy odzyskane elementy spełniają odpowiednie normy jakościowe, które mogą różnić się zależnie od ich dalszego przeznaczenia. Zazwyczaj wykorzystuje się je do naprawy innych produktów lub ponownie kieruje do produkcji.

Różnice między kanibalizacją, naprawą, renowacją, regeneracją i recyklingiem

Poza kanibalizacją w logistyce zwrotnej wyróżniamy cztery inne sposoby ponownego wykorzystania produktów lub ich elementów: naprawę, renowację (ang. refurbishing), regenerację i recykling. Poniżej wyjaśniamy, na czym polegają te procesy:

• Naprawa – przywrócenie poprawnego działania produktu, który nie działa lub działa nieprawidłowo.
• Renowacja – przywrócenie zużytego produktu do stanu używalności (zazwyczaj niższego niż oryginalny).
• Regeneracja – przywrócenie zużytego produktu do stanu używalności identycznego z oryginalnym.
• Recykling – odzyskanie materiałów ze zużytego produktu do wykorzystania w produkcji nowych artykułów.

Kanibalizacja różni się od wyżej wymienionych procesów tym, że nie ma na celu przywrócenia produktu do stanu używalności ani odzyskania materiałów użytych do produkcji, tylko wykorzystanie niektórych elementów. Z kolei przy naprawie, renowacji i regeneracji – inaczej niż przy kanibalizacji – wykorzystuje się wiele elementów oryginalnego produktu.

Kanibalizacja zawsze stanowi część innych procesów. Przykładowo zużyty produkt można rozebrać na części i niektóre z nich ponownie wykorzystać, a inne skierować do recyklingu.

Korzyści płynące z kanibalizacji w logistyce zwrotnej

Wdrożenie strategii skutecznej kanibalizacji przynosi następujące korzyści:

• Ograniczenie negatywnego wpływu na środowisko – ponowne wykorzystanie elementów zużytych produktów pozwala obniżyć zapotrzebowanie na surowce do produkcji, a zarazem ograniczyć zużycie energii, a co za tym idzie – zanieczyszczenie atmosfery i wód.
• Redukcja kosztów – ponowne wykorzystanie niektórych oryginalnych elementów pozwala obniżyć koszty naprawy lub regeneracji innych produktów.
• Większa renoma marki – ogół społeczeństwa, a konsumenci w szczególności, coraz chętniej wybierają produkty i usługi firm aktywnie działających na rzecz ochrony środowiska. 

Podstawową zaletą kanibalizacji jest wspieranie zrównoważonego rozwoju działalności produkcyjnej oraz redukcja kosztów dzięki ponownemu wykorzystaniu materiałów.

Należy jednak wspomnieć też o pewnej wadzie tego rozwiązania, jaką jest możliwe spowolnienie sprzedaży nowych produktów. Jak wyjaśnić to zjawisko? Niektóre odnowione lub zregenerowane artykuły pod względem parametrów nie ustępują nowym produktom, a ich koszt jest znacznie mniejszy. W rezultacie może to doprowadzić do sytuacji, w której poboczny produkt z oferty stanie się głównym źródłem przychodów, a to z kolei wiąże się z ryzykiem ograniczenia produkcji i zysków przedsiębiorstwa.

Jak zarządzać kanibalizacją w logistyce zwrotnej

Najistotniejszą sprawą jest wdrożenie informatycznego systemu magazynowego (WMS) pozwalającego na zarządzanie logistyką zwrotną i kontrolowanie pozostałych procesów realizowanych w magazynie. Opracowany przez Mecalux system Easy WMS oferuje bardzo przydatną funkcjonalność umożliwiającą przyjmowanie na stan zwróconych towarów. Na podstawie stanu i parametrów odzyskanych elementów określonych w toku kontroli jakości program podpowiada, co należy dalej z nimi zrobić, np. skierować do magazynu lub odesłać na linię produkcyjną. 

Poza tym warto zainwestować w system magazynowy, który zapewni sprawną kompletację drobnych elementów. Najlepszym rozwiązaniem w tym zakresie jest w pełni automatyczna układnica pojemnikowa, która pozwala na optymalne wykorzystanie dostępnej przestrzeni magazynowej i zdecydowanie przyspiesza obsługę ładunków, umożliwiając dodatkowo wdrożenie kompletacji metodą towar do człowieka (ang. goods-to-person). 

Przykładem przedsiębiorstwa, które z powodzeniem wykorzystuje rozwiązania Mecaluxu w logistyce zwrotnej jest francuska firma Surplus Motos. Jej model biznesowy opiera się na kanibalizacji jako metodzie odzysku części ze zużytych motocykli, które następnie poddawane są regeneracji i ponownie wprowadzane na rynek. Automatyczny magazyn pojemnikowy zdecydowanie usprawnia obsługę 200 zamówień dziennie, co odpowiada recyklingowi 10 000 motocykli na rok.

Zrównoważony łańcuch dostaw

Główne powody, dla których przedsiębiorcy decydują się na wdrożenie kanibalizacji w logistyce zwrotnej to możliwość obniżenia kosztów produkcji i ograniczenia negatywnego wpływu działalności na środowisko. Budowa zrównoważonego łańcucha dostaw wymaga wprowadzenia dobrych praktyk organizacyjnych oraz aktywnego działania na rzecz racjonalnej i odpowiedzialnej eksploatacji zasobów. 

Jeżeli chcesz usprawnić procesy logistyki zwrotnej w Twojej firmie, skontaktuj się z nami. Nasi doradcy pomogą Ci znaleźć najlepsze rozwiązania – począwszy od elastycznego i zaawansowanego oprogramowania Easy WMS, aż po automatyczne systemy składowania, które pozwolą znacząco usprawnić przepływy ładunków w Twoim magazynie.